توسعۀ شاخص کیفی برای ارزیابی آب‏ زیرزمینی و پیش ‏بینی تغییرات آن با مدل شبکۀ بیزین (مطالعۀ موردی: دشت زنجان)

‌آب‌های ‏زیرزمینی یکی از منابع مهم تأمین آب به‌خصوص در مناطق خشک و کم‌بارش به ‏شمار می‏رود. از این‏رو، تعیین کیفیت و پیش‏بینی آن امری ضروری است. مطالعۀ حاضر به ارزیابی کیفیت منابع آب ‏زیرزمینی و پیش‏بینی آن در آبخوان زنجان می‏پردازد. شاخص GWQI در پژوهش‌های پیشین، وزن‌دهی ساده بر پایۀ دیدگاه‌های کارشناسی بوده است. از این‌رو، در شاخص جدید (C-GWQI) برای تعیین وزن‏ها، از روش آنتروپی شانون و از تصمیم‏گیری چند‏معیارۀ COPRAS، به منظور توسعۀ این شاخص استفاده شد. با تعریف دو محدودۀ کیفی مجاز و مطلوب برای مصارف شرب طبق استاندارد WHO، کیفیت آبخوان در سه محدودۀ مطلوب، مجاز و غیرمجاز برای طبقه‏بندی آب شرب استفاده شد. نتایج نشان داد در همۀ دوره‏های زمانی سطح کیفیت آب ‏زیرزمینی در محدودۀ شهری پایین‏تر از سایر نقاط است. با این حال، در بیشتر چاه‏های بررسی‌شده، کیفیت آب برای شرب ارزیابی مطلوب شد. شاخص توسعه داده‌شده با استفاده از مدل شبکۀ بیزین تحت ۸ راهبرد ساختاری ارزیابی و پیش‏بینی شد و از بین راهبردهای مختلف، با توجه به معیارهای میانگین مطلق خطای نسبی (MARE) و ضریب همبستگی (R) راهبرد برتر انتخاب شد. راهبرد برتر کیفیت آب‏ زیرزمینی در مرحلۀ آموزش و آزمون به‌ترتیب دارای مقادیر ۹۳۲/۱ و ۹۹۲/۰ درصد از نظر شاخص MARE ارزیابی شد. پارامترهای پیش‏بینی‌کنندۀ راهبرد منتخب شامل آب‏ برگشتی، تخلیه، بارش، دما و کیفیت این ماه توانستند با دقت زیادی کیفیت ماه بعد را پیش‏بینی کنند. نتایج مطالعۀ حاضر می‏تواند به مدیران برای حفظ و مدیریت بهتر آبخوان کمک کند.